De straat dankt haar naam aan de reddingsboot, die hier omstreeks 1878 in een loods gestationeerd werd. Enkele jaren daarvoor had dr. L.A. Buma uit Makkum een legaat van ƒ 12.000 geschonken aan de Noord- en Zuid-HollandscheRedding-Maatschappij om aan de Friese kust een reddingsstation te vestigen. De reddingmaatschappij koos Moddergat uit als plaats van vestiging en kocht een terrein voor de bouw van een loods, waar de nieuwe reddingsboot, de “L.A. Buma” werd ondergebracht. De bemanning bestond uit een kapitein, die een vaste vergoeding van ƒ 60 ontving, en twaalf matrozen die betaald werden voor zowel oefeningen als reddingsoperaties (bron Leeuwarder Courant d.d. 25 maart 1877).
De eerste reddingsactie vond plaats in 1881. Bij actie moest de reddingsboot vanuit de loods met behulp van paarden en katrollen over de dijk worden gesleept. Aanvankelijk stond de loods bij de dijk, maar werd later verplaatst naar het einde van de Reddingsboatreed. Het station heeft tot 1941 dienst gedaan. De taak werd daarna overgenomen door de reddingsboot van Schiermonnikoog.
De bebouwing aan de Reddingsboatreed dateert uit de periode rond 1800. De panden aan de westelijke zijde met de nummers 2, 4, 6 en 8 zijn erkend als rijksmonument en vormen volgens Stenvert “een aardig ensemble”.
Reddingsboatreed 2 werd in 1757 gebouwd (het jaaranker “1795” is bij een latere restauratie aangebracht en niet juist). Reddingsboatreed 4 is in 1815 gebouwd op een van Reddingsboatreed 2 afgescheiden gedeelte van het perceel. Reddingsboatreed 6 en 8 dateren beide uit 1796. Reddingsboatreed 6 bezat een tegeltableau met de afbeelding van een kofschip gemaakt door Meindert Jans Vogelzang. Een vorige eigenaar heeft het tableau verkocht, maar het is na wat omzwervingen weer terug in Moddergat.
L.A. Buma
In de werf bij het garnalenfabriekje van Moddergat werd de voormalige reddingboot van Moddergat gerestaureerd. Eind augustus 2012 verhuisde de boot naar Zoutkamp, waar in fase 2 van het project de reddingboot wordt afgebouwd.
Naam van de boot: De L.A. Buma
Lieuwe Annes Buma (1796-1876) heeft nooit hoeven werken, zijn vader was rijk geworden door de scheepvaart. Hij erfde het hele familiekapitaal omdat hij als laatste van drie ongetrouwde broers en een dito zuster te Makkum overleed. Hij liet 12.000 gulden na aan de Noord- en Zuid-HollandscheRedding-Maatschappij om een reddingstation te vestigen op Frieslands vaste wal (op Schier en Ameland waren wel al reddingstations).
De N.Z.H.R.M.
Opgericht in 1824. De N.Z.H.R.M. koos voor Moddergat (hoewel ook bijvoorbeeld Hindeloopen aangaf in de race te zijn) omdat hier in dit gebied veel schipbreuken waren (verraderlijke gronden op en bij de Engelsmanplaat) maar ook omdat de vissers hier het redden al gewend waren. Die vissers werden de logische bemanning van de boot.
Eerste boot
De eerste boot, gebouwd in Amsterdam, was alleen om te roeien, 5 roeiers aan elke kant + een bootsman (kapitein) en een uitkijk maakt 12 man totaal. De boot deed dienst in Moddergat tot 1897; daarna werd deze elders ingezet en in 1905 werd de boot na zware schade afgevoerd.
Tweede boot
Dit was een oude reserveboot, gestationeerd van 1897-1901. Toen viel hij van de dijk en raakte beschadigd. Naam onbekend, maar waarschijnlijk niet L.A. Buma genoemd.
De Derde boot
Gestationeerd van 1901-1911 werd wel weer L.A. Buma genoemd, maar was ook een ouder exemplaar dat elders onder een andere naam dienst had zeilmogelijkheid.
Vierde boot
Weer speciaal voor Moddergat gebouwd in 1911, nu te Katwijk aan Zee door de firma Taat.
Dit is de boot die gerestaureerd is. De afmetingen zijn ongeveer 9 meter lang en 2,5 meter breed. De boot had een intrekbaarmiddenzwaard voor als er gezeild moest worden, maar kon ook geroeid worden. De boot bevatte luchtkisten van koper (kon ook van hout zijn) aan de binnenkant, waardoor deze in feite onzinkbaar was.
De L.A. Buma en de rampen van 1883 en 1893
Konden de vissers zelf niet gered worden in 1883? Nee, want ze waren toen aan het vissen. Sterker nog, van de bemanning van 12 man kwamen er 8 om, allen roeiers. Vier maanden kon de roeireddingboot daardoor niet uitvaren, totdat vervangers gevonden werden.
In december 1893 (ramp van Wierum) viel er ook niets te redden; 22 Wierumer vissers verdronken voordat er in Moddergat bericht kwam over deze ramp.
Reddingspogingen van de laatste L.A. Buma (III)
Deze boot (soms een vervanger zoals een vlet of een reserveboot van de N.Z.H.R.M. als de L.A. Buma III voor onderhoud weg was) kwam een keer of tien in actie. Meestal voor niets (men kwam te laat, de bemanning wilde niet van boord et cetera).
– Berucht is de poging in 1916: er was een schip in nood boven Oostmahorn. Omdat er geen water was voor de dijk van Moddergat werd de boot tijdens een sneeuwstorm naar Oostmahorn gereden. Daar aangekomen bleek het schip in nood door een ander schip al geholpen te zijn. Een ploeg van 20 man uit Moddergat was 8 uur in de weer met transport en sneeuwruimen, zonder dat de boot in het water kwam. NB: In 1927 kwam het reddingstation van Oostmahorn, met de motorreddingboot Insulinde, in gebruik.
– In 1923 werd het eerste succes geboekt (uitgerekend met een reserveboot): twee collega-vissers van de WL19 (!) werden gered.
– In 1931 het belangrijkste wapenfeit: 5 Zeeuwse vissers gered tijdens stormweer. Als dit niet gebeurd was, zou het station waarschijnlijk zijn opgeheven; nu bleef het nog 11 jaar bestaan tot 1942.
Schippers van de reddingboot
Dat zijn er twee geweest:
1. Klaas Aants Visser van het begin (1878) tot zijn overlijden in 1905 (27 jaar schipper).
2. Zijn schoonzoon GooitzenSapes van der Zee (1905-1942, dus 37 jaar schipper en de enige bootsman die de L.A. Buma III heeft gehad). Deze woonde op De Oere 36 “Klaske’shuske”. In dat huis zitten ook bedsteedeuren van het in 1877 gestrande schip “De Pauline”. Omdat de schipper bereikbaar moest zijn, was GooitzenSapes van der Zee de eerste met telefoon in Moddergat.
Oberman
In 1942 werd de boot door de N.Z.H.R.M. verkocht aan de Dokkumer houthandelaar Piet Oberman. Die liet hem ombouwen tot zeiljachtje met kajuit; de verbouwtekeningen zijn bewaard gebleven. (Piet Oberman was ook verzetsstrijder: hij was onder andere leider van de overval op de gevangenis in Leeuwarden; hier is een film over gemaakt.)
De heer Oberman verkocht omstreeks 1950 de boot wegens vertrek naar Canada. Daarna waren er twee andere bezitters, voordat de boot in 2000 in slechte toestand werd aangekocht door de Willem Horsman Stichting te Schiermonnikoog. Deze heeft ook een andere reddingboot in bezit en gerestaureerd.
De restauratie
Na de aankoop in 2000 heeft de Willem Horsman Stichting de ombouw af laten breken; de boot werd gestript met de bedoeling deze weer in de staat van 1911 te brengen.
In 2011, precies 100 jaar na de bouw, kwam de boot weer in Moddergat aan.
Stichting ‘t Fiskershúske werd dit jaar eigenaar; de boot werd door de stichting Horsman gerestaureerd. Deze stichting werd opgericht vanuit ’t Fiskershúske.
De restauratiewerkzaamheden werden mede uitgevoerd door werklozen, die hiermee werkervaring konden opdoen. Zij werden begeleid door werkcoach Gea Wagt; bouwmeester was Simon Hoekstra uit Dalfsen, hij werkte eerder aan de replica van de WL19.
Na de restauratie
Het is de bedoeling om gedurende de zomermaanden demonstraties te verzorgen, zoals de lancering vanaf de zeedijk en vervolgens een roeitocht naar Schiermonnikoog. De L.A. Buma vormt onderdeel van het maritiem erfgoed van het Waddengebied.
Omdat er geen stallingsruimte is in Moddergat, ligt de boot nu in Lauwersoog. De reddingboot hoort bij Moddergat, daarom hoopt men te zijner tijd de reddingbootloods (die nu nog in particulier bezit is) aan te kunnen kopen, zodat de L.A. Buma, als hij niet in bedrijf is, tentoongesteld kan worden aan de bezoekers van onze dorpen.
De restauratie van de L.A. Buma is mogelijk gemaakt met steun van Leader+.
Louw Vanger (1929)
Louw Vanger is als jongen van 12 jaar bij de laatste oefentocht van de L.A. Buma in 1942 geweest. Hij is daardoor de enige, nog levende, Moddergatster die over de reddingboot in functie kan vertellen.
Op 30 augustus 2014 is de gerestaureerde L.A. Buma te water gelaten in Lauwersoog en kwam, vergezeld door enkele vissersschepen van Paesens-Moddergat, ter hoogte van het monument aan de wal in Moddergat. De roeiers en kapitein bestonden allen uit inwoners van Paesens-Moddergat. Louw Vanger mocht meevaren als eregast.
