Ontstaan van Oostmahorn
“De Skâns” is de Friese benaming voor het dorpje Oostmahorn. Al in de tijd van de Spaanse bezetting fungeerde het als versterkte schans tegen aanvallen vanuit de toenmalige Lauwerszee. De eerste vermelding van de plaatsnaam dateert van 1543, toen de plaats Oes(t)mehorne werd genoemd.
Begin 1810 vonden ook de Fransen hun weg naar de schans en richtten er een kazerne op. In de dijk werd een “krûthûske” (kruitdepot) gebouwd. In de tweede wereldoorlog bouwde de Duitse bezetter op De Schans bunkers bij de zeedijk. Aan het eind van de oorlog vonden zware beschietingen plaats waardoor huizen werden beschadigd die later werden herbouwd. Na 1945 werd Oostmahorn de thuishaven van de veerboot naar Schiermonnikoog en de beroemde eerste zelfrichtende reddingsboot “Insulinde” en later “De gebroeders Luden”. Het reddingswezen, het loodswezen en de veerdienst waren naast enkele boeren, dé werkgevers voor de inwoners. In 1969 werd de Lauwerszee echter afgesloten en daarmee verdween nagenoeg alle bedrijvigheid.
Ontwikkeling van het dorp
In de jaren ’70 werd de werkhaven (voor de afsluiting van de Lauwerszee) omgebouwd tot jachthaven; in de jaren ’80 werd een kleinschalig bungalow- park opgericht en tenslotte werd in 2005 het vakantiestadje “Esonstad” gebouwd.
Oostmahorn heeft inmiddels een nieuwe identiteit: een levendig dorp met een ietwat nautisch karakter met aantrekkingskracht voor de cultuur- en natuurliefhebbers, watersporters en recreanten!